Chiều ngày 14-7-2022, tại di tích quốc gia Địa điểm trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Cam Lộ, Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh và các phòng, ban chuyên môn của huyện Cam Lộ đã tiến hành giao, nhận di tích quốc gia Địa điểm trụ sở Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam theo sự phân cấp quản lý.

Sau khi Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam được thành lập (6-1969), nhất là sau khi Hiệp định Pari được ký kết (27-01-1973), để tạo ra bộ mặt mới về một trung một trung tâm đầu não của cách mạng miền Nam, thực hiện thuận lợi các hoạt động ngoại giao và tiếp tục lãnh đạo cách mạng miền Nam tiến tới thắng lợi hoàn toàn, Chính phủ đã quyết định chọn vùng đất thuộc thôn Tây Hoà (nay là thị trấn Cam Lộ), huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị làm nơi đặt trụ sở làm việc.

Quảng Trị - một vùng đất của miền Nam đã vinh dự và tự hào được chọn làm nơi đóng trụ sở làm việc của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam từ năm 1973 - 1975. Đây là giai đoạn mà Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam đã có nhiều hoạt động trên trường quốc tế, như: đón tiếp các Đại sứ đến đặt quan hệ ngoại giao, các đoàn khách quốc tế đến thăm và làm việc; đi thăm các nước và tham gia các phong trào tiến bộ trên thế giới. Cũng tại nơi đây, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân miền Nam tiến tới Tổng tấn công và nổi dậy, giải phóng hoàn toàn miền Nam (1975), Hiệp thương, Tổng tuyển cử thống nhất Tổ quốc (1976).  

Với những giá trị lịch sử - văn hoá quan trọng, di tích Địa điểm trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam được Bộ Văn hoá - Thông tin, Thể thao và Du lịch xếp hạng quốc gia theo Quyết định số 154/QĐ ngày 25-01-1991. Năm 1996, di tích được phân cấp cho UBND tỉnh quản lý - sử dụng và phát huy theo Quyết định số 706/UBND của UBND tỉnh ngày 12-7-1996.

Sau thời gian Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch mà trực tiếp là Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh quản lý, sử dụng và phát huy giá trị đã tiến hành đầu tư, trùng tu tôn tạo nhiều hạng mục công trình quan trọng, như: Nhà Chính phủ; nhà nghỉ các đại sứ; nhà trưng bày bổ sung; các quan hạng mục khác: cột cờ, vườn hoa, cây cảnh, đường nội bộ, điện chiếu sáng… Di tích hiện nay đang trong tình trạng quản lý và phát huy giá trị tốt. Tuy nhiên, nhằm phát huy tốt hơn nửa giá trị, đặc biệt trong khâu kết nối giữa chính quyền địa phương với di tích trên địa bàn, UBND huyện Cam Lộ đề xuất UBND tỉnh phân cấp quản lý di tích Địa điểm trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam cho huyện quản lý, sử dụng và phát huy giá trị.

Thực hiện Quyết định số 1684/QĐ-UBND ngày 28-6-2022 của UBND tỉnh Quảng Trị về việc phân cấp quản lý di tích quốc gia Địa điểm trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại huyện Cam Lộ, chiều ngày 14-7-2022 tại di tích quốc gia Địa điểm trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Cam Lộ, Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh và các phòng, ban chuyên môn của huyện Cam Lộ đã tiến hành giao, nhận di tích quốc gia Địa điểm trụ sở Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.

Sau khi thời gian làm việc, các bên đã thống nhất nội dung: Bàn giao toàn bộ hồ sơ, tài liệu, tư liệu, hiện vật, tài sản, công cụ, công trình xây dựng có liên quan đến di tích quốc gia Địa điểm Trụ sở Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, bao gồm: 01 viên chức và hồ sơ viên chức đang công tác tại Ban Quản lý di tích Địa điểm Trụ sở Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam; Hồ sơ, tài liệu về tài sản, công cụ và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; Tài liệu, hiện vật, khoa học phụ trưng bày và các hồ sơ, lý lịch hiện vật; Hồ sơ về di tích Trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam; Các công trình xây dựng và hồ sơ phục dựng, tôn tạo có liên quan.

Như vậy, kể từ ngày 15-7-2022, di tích quốc gia Địa điểm Trụ sở Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam do UBND huyện Cam Lộ chịu trách nhiệm quản lý, khai thác và phát huy giá trị.

 Thanh Bình