Cập nhật ngày: 12/1/2022 5:52:35 PM
Ngày 20/11, tại Nhà trưng bày Bảo tàng Quảng Trị, Cục Di sản Văn hóa phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Trị; UBND huyện Hướng Hóa đã tổ chức khai mạc Trưng bày và trình diễn “Lễ Mừng cơm mới” của đồng bào Bru – Vân Kiều ở Quảng Bình và Quảng Trị. Chương trình là một phần trong “Dự án, mô hình di sản kết nối gắn với các hành trình du lịch để phát triển cộng đồng các dân tộc thiểu số có di sản tương đồng”.
Trưng bày giới thiệu hơn 40 hình ảnh về công tác chuẩn bị, quá trình diễn ra phần lễ, phần hội...“Lễ Mừng cơm mới” của đồng bào Bru – Vân Kiều ở Quảng Bình và Quảng Trị. Bên cạnh đó còn tổ chức trình diễn phần lễ với đầy đủ các lễ vật, heo, gà, rượu cần, xôi, bánh…và phần hội với các điệu hát Tà Oải, Oát Xa Nớt trong Lễ mừng cơm mới/lúa mới của bà con người Vân Kiều tại Hướng Hóa – Quảng Trị trực tiếp trình diễn.
Di sản văn hóa phi vật thể của các cộng đồng dân tộc thiểu số của Việt Nam mặc dù nhận được sự quan tâm để bảo vệ, thông qua việc kiểm kê, xây dựng hồ sơ để đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, song chưa thực sự phát huy để có thể trở thành tiềm lực văn hóa phục vụ cho chính cộng đồng.
Di sản Lễ mừng cơm mới/lúa mới của người Bru - Vân Kiều là di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu, phân bố ở một số địa bàn có cộng đồng các dân tộc liên quan sinh sống. Di sản này đều đối diện với nguy cơ mai một do ngày càng ít người truyền nghề và người theo học và thực hành,…
Cộng đồng các dân tộc thiểu số là chủ thể văn hóa các di sản này cũng là nhóm yếu thế, ít có cơ hội được tham gia các sự kiện giao lưu để quảng bá sản phẩm ra bên ngoài, nhất là với loại hình di sản mang tính đặc thù nghi lễ, tập tục. Khách du lịch vì thế cũng khó tiếp cận với các di sản này và cũng không có cơ hội để sử dụng các dịch vụ liên quan tới di sản.
Dự án xây dựng các mối liên hệ giữa những cộng đồng có di sản tương đồng để chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng, bí quyết tạo sự hỗ trợ, thúc đẩy lẫn nhau trong thực hành và trao truyền di sản là hoạt động cần thiết trong bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa của cộng đồng.
Dự án lựa chọn các điểm có di sản tương đồng của các dân tộc thiểu số, cụ thể là Lễ mừng cơm mới/lúa mới của người Bru - Vân Kiều ở Quảng Bình và Quảng Trị.
Dự án hướng dẫn cộng đồng tự kể câu chuyện di sản của mình. Điều đó sẽ giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về di sản của mình đồng thời kể ra được những câu chuyện di sản của chính cộng đồng mình, giới thiệu cho các cộng đồng khác biết.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, người Bru - Vân Kiều cư trú chủ yếu tại các xã thuộc 2 huyện Đakrông và Hướng Hoá và một số xã phía Tây của các huyện Cam Lộ, Gio Linh và Vĩnh Linh. Cuộc sống của người dân nơi đây chủ yếu nhờ vào nghề trồng rừng, sắn, tiêu và lúa nước sau này còn phát triển thêm cây cao su.
Người Bru - Vân Kiều coi trọng các vị thần (Yang) và tin vào các thần và thờ cúng các vị thần đó. Trong đó, thần lúa (Yang xro) là quan trọng nhất. Lễ mừng lúa mới được tổ chức với quy mô và hình thức mang tính cộng đồng cao và thường diễn ra dưới hai cấp độ: do cộng đồng làng - bản tổ chức và trong từng hộ gia đình.
Lễ hội mừng cơm mới/ lúa mới được tổ chức khi tất cả thóc lúa của bà con trong thôn bản đã về kho. Lễ hội là dịp để bà con báo cáo với thần linh đã thu hoạch xong vụ mùa và tạ ơn thần linh đã phù hộ cho một năm mưa thuận gió hòa, đem đến vụ mùa bội thu, cho bản làng yên ấm. Đây cũng là dịp kết nối tình cảm trong các gia đình, dòng họ và cộng đồng.
Lễ mừng cơm mới/ lúa mới do cộng đồng làng - bản tổ chức thường diễn ra vào tháng 10 âm lịch. Thông thường trước khi tổ chức lễ già làng mời đại diện các gia đình tập trung đến nhà họp bàn.
Lễ vật cúng gồm: cơm nếp vừa mới được thu hoạch, gà, cau trầu, rượu và Công tác hậu cần như nước uống, giã gạo, nấu cơm lam, nấu xôi trắng, làm gà, làm các loại bánh truyền thống như Bánh pồ, bánh adơn (bánh mè đen) được chuẩn bị sẵn sáng cho ngày lễ.
Người đứng ra làm lễ cúng là chủ nhà, với các nghi lễ truyền thống, để khấn vái tổ tiên và mời các vị thần linh như: Thần lúa, thần trời, thần sông suối, thần cây cối về dự lễ để báo cáo sau khi kết thúc vụ mùa, đồng thời tạ ơn thần linh đã cho bản làng một năm mưa thuận gió hòa.
Sau phần nghi lễ là phần hội. Bà con dân bản thưởng thức các lễ vật, đặc biệt, rượu cần (Áp lăng khang ) được chuẩn bị trước đó vài ba tháng. Đây là loại rượu đặc biệt do đồng bào tự làm men từ cây rừng và cơm nếp. Rượu được ủ trong những ché lớn đến ngày tổ chức lễ thì đem ra dùng. Nam, nữ thanh niên sử dụng những loại nhạc cụ truyền thống như kèn, tù và, còng chiêng... múa hát đến đêm. Đây cũng là dịp cho các đôi nam nữ tìm hiểu và hẹn hò. Những đôi trai gái tâm đầu ý hợp tách ra khỏi đám đông để tâm tình trò chuyện... không khí rất rộn ràng.
Trần Thị Tình
HỘI NGHỊ VIÊN CHỨC, NGƯỜI LAO ĐỘNG NĂM 2024
THÔNG BÁO XÉT TUYỂN VIÊN CHỨC SỰ NGHIỆP NĂM 2023
TẬP HUẤN KIỂM KÊ, SƯU TẦM, TƯ LIỆU HOÁ DI SẢN VĂN HOÁ TRUYỀN THỐNG
Bộ Văn hóa ra Quyết định đưa vào danh mục Văn hóa phi vật thể Quốc gia: LỄ HỘI ARIÊU PIING CỦA NGƯỜI TÀ ÔI (PA CÔ) huyện Đakrông, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị.
ĐOÀN ĐẠI BIỂU CẤP CAO TỈNH SÊ KÔNG, NƯỚC CHDCND LÀO THĂM DI TÍCH ĐỊA ĐẠO VỊNH MỐC
HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THANH NIÊN HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 76 NĂM NGÀY THƯƠNG BINH LIỆT SỸ
CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VÀ ĐOÀN CÔNG TÁC VIẾNG THĂM DI TÍCH LỊCH SỬ TỈNH QUẢNG TRỊ
ĐOÀN ĐẠI BIỂU CẤP CAO TỈNH CHAMPASAK, NƯỚC CHDCND LÀO THĂM DI TÍCH ĐỊA ĐẠO VỊNH MỐC
ĐOÀN LÃNH ĐẠO TỈNH QUẢNG TRỊ DÂNG HƯƠNG, TRI ÂN CÁC ANH HÙNG LIỆT SĨ TẠI DI TÍCH QUỐC GIA THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ
HỌP BÀN PHƯƠNG ÁN TRÙNG TU TÔN TẠO DI TÍCH QUỐC GIA ĐÌNH LÀNG HÀ THƯỢNG
THÔNG BÁO DANH SÁCH THÍ SINH ĐẢM BẢO ĐIỀU KIỆN DỰ TUYỂN